Alergie i choroby układu oddechowego mogą zaatakować każdego. Praktycznie w każdym wieku może dojść do pojawienia się zaburzeń dotyczących prawidłowego oddychania. Przykładem choroby dotykającej najmłodszych jest astma wczesnodziecięca – po czym ją rozpoznać i jak należy sobie z nią radzić?
Czym jest astma wczesnodziecięca?
Powyższym mianem określa się astmę, która rozwija się u dzieci w wieku do 5. roku życia. Charakterystyczne dla tego rodzaju astmy jest fakt, że pierwsze symptomy wskazujące na jej obecność mogą pojawić się przed pierwszymi urodzinami malucha. Sam mechanizm choroby nie różni się od typowych zaburzeń astmatycznych – jest to przewlekła choroba górnych dróg oddechowych, która stanowi następstwo nadwrażliwości organizmu na konkretny czynnik alergiczny.
Jakie są przyczyny astmy wczesnodziecięcej?
Trudno doszukać się konkretnej przyczyny występowania astmy wczesnodziecięcej. Powodem jest zwykle alergia organizmu na czynnik(i) drażniące, które w momencie kontaktu z organizmem wywołują reakcję uczuleniową. Alergenami mogą być:
• pyłki roślinne
• kurz i roztocza
• pleśń i inne grzyby
• zwierzęca sierść (zwłaszcza kocia i psia)
• mniej lub bardziej intensywny wysiłek fizyczny
• niektóre leki (np. kwas acetylosalicylowy – aspiryna)
• dym papierosowy, substancje smoliste i inne składniki występujące w powietrzu
• komponenty chemiczne zawarte w produktach spożywczych (np. konserwanty, barwniki)
Niezwykle często napady astmy wczesnodziecięcej są uwarunkowane czynnikami atmosferycznymi – duża wilgotność i niska temperatura powietrza sprawiają, że układ oddechowy jest bardziej podatny na reakcje uczuleniowe.
Astma wczesnodziecięca – objawy
Obraz kliniczny dziecka dotkniętego problemem astmy wczesnodziecięcej jest wręcz identyczny jak w przypadku osób dorosłych. W wyniku kontaktu alergenu z organizmem dochodzi do skurczu warstwy mięśni, które otaczają oskrzela. Błona śluzowa ulega pogrubieniu wskutek pojawienia się obrzęku, a w drogach oddechowych następuje wzmożenie ilości produkowanego śluzu. To natomiast powoduje pojawienie się następujących objawów:
• zmniejszenie drożności dróg oddechowych, co skutkuje trudnościami z oddychaniem i napadami duszności
• rozwój mniej lub bardziej poważnych infekcji układu oddechowego, które mogą mieć nawracający charakter
• nieregularny oddech z tendencją do wyraźnego przyśpieszenia (nawet w trakcie spoczynku)
• niekomfortowe uczucie silnego ucisku w klatce piersiowej, zwłaszcza w momencie napadu duszności i utrudnionego oddychania
• intensywny, suchy i wyjątkowo męczący kaszel, który dominuje w porze wieczornej i nocą – napady kaszlu mogą prowadzić do wybudzania dziecka
Leczenie astmy wczesnodziecięcej – na czym polega?
Głównym celem terapii astmy u noworodków i małych dzieci jest ograniczenie istniejącego stanu zapalnego. Najczęściej wykorzystywanymi środkami farmakologicznymi są wziewne glikokortykosteroidy np. budezonid (Plumicort) lub flutykazon (Flixotide) – oba leki są podawane przy pomocy pneumatycznego inhalatora lub specjalnych komór wziewnych. Przy braku poprawy warto zwrócić uwagę, czy technika inhalacji jest prawidłowa (np. czy maseczka ściśle przylega do twarzy dziecka).
Oprócz tego leczenie astmy wczesnodziecięcej przewiduje takie preparaty jak:
• leki rozszerzające oskrzela np. salbutamol (Ventolin)
• preparaty przeciwzapalne i ograniczające skurcz oskrzeli tzw. leki antyleukotrienowe np. montelukast (Singulair)
• środki rozrzedzające wydzielinę w drogach oddechowych tzw. mukolityki np. ambroksol (Mucosolvan)
Do niefarmakologicznych sposobów na walkę z astmą zaliczamy aerozole na bazie wody morskiej (roztwór chlorku sodu) oraz inhalacje olejkami eterycznymi (np. mięta, sosna, lawenda) i przy pomocy naparów na bazie ziół (np. lipa, macierzanka, tymianek).
Bibliografia:
1. Doniec Z., et al. „Astma wczesnodziecięca – praktyczne problemy kliniczne.” Alergoprofil 2017, 13(2): 49-54.
2. Stein RT., Martinez FD. „Asthma phenotypesin chlidhood: lessons from an epidemiological approach.” Pediatric respiratory reviews 2004, 5(2): 155-161.
3. Castro-Rodriguez JA. „A clinical index to define risk of asthma in young children with recurrent wheezing.” American journal of respiratory and critical care medicine 2000, 162(4): 1403-1406.
