Rola sportu w kontekście astmy może wydawać się niejasna. Z jednej strony sport jest postrzegany jako czynnik ryzyka, który może potęgować szansę występowania napadu duszności. Z drugiej niezwykle często wspomina się, że astmatycy powinni dbać o kondycję fizyczną i zagwarantować wsparcie układowi oddechowemu wskutek regularnego wykonywania ćwiczeń. Jak to wygląda w praktyce? Czy osoby chorujące na astmę mogą uprawiać sport?
Sport dla astmatyka to źródło wielu korzyści
Trudno zaprzeczyć, że sport odgrywa niezwykle ważną rolę w przypadku dolegliwości układu oddechowego. Nie inaczej jest w przypadku astmy, która, choć może ulec zaostrzeniu wskutek wysiłku fizycznego, to jednak w pewnym stopniu może zostać okiełznana dzięki regularnemu wykonywaniu ćwiczeń. Wynika to z faktu, że sport przyczynia się do ogólnej poprawy kondycji chorego, a także gwarantuje szereg pozytywnych efektów:
- polepsza ruchomość klatki piersiowej
- oddziałuje na funkcjonowanie odporności
- ułatwia zachowanie prawidłowej masy ciała
- poprawia wydolność krążeniowo-oddechową
- pozwala na zwiększenie pojemności życiowej płuc
- prowadzi do wzmocnienia siły i wytrzymałości mięśni
- zwiększa adaptację wysiłkową organizmu i tym samym minimalizuje ryzyko napadu astmy uwarunkowanego aktywnością fizyczną
Sport a astma – co należy wiedzieć?
Wdrożenie aktywności fizycznej do życia astmatyka jest związane z szeregiem kwestii. Uprawianie sportu musi zagwarantować choremu optymalną dozę bezpieczeństwa, co ograniczy ryzyko występowania ataku duszności i zaostrzenia zmian zapalnych w układzie oddechowym. Specjaliści wskazują, że niezwykle ważną rolę odgrywa znajomość choroby i czynników potęgujących szansę reakcji uczuleniowej. Dlatego też poleca się zadbać o kilka istotnych aspektów:
- osoby uczulone na pyłki roślinne czy zwierzęcą sierść powinny unikać treningów na świeżym powietrzu. Przede wszystkim ćwiczenia nie mogą być wykonywane w okresie pylenia oraz w niedalekim sąsiedztwie łąk, lasów, parków czy ogrodów.
- alergia na kurz i roztocze wyklucza możliwość ćwiczeń w zamkniętych pomieszczeniach z dużą liczbą osób. Ponadto obiekt musi być regularnie wietrzony i sprzątany, gdyż zalegające pokłady kurzu spotęgują szansę duszności u ćwiczącego.
- zdecydowanie lepszym wyborem są dyscypliny, które nie są uprawiane zimą. Sporty jak narciarstwo, biathlon, łyżwiarstwo czy jazda na snowboardzie są nierozerwalnie związane z zimnym i suchym powietrzem – jednym z podstawowych czynników ryzyka występowania napadu astmy. W połączeniu ze zmęczeniem może doprowadzić to do utraty prawidłowej drożności oskrzeli i tym samym skutkować dusznością.
- kluczową rolę w planowaniu wysiłku fizycznego dla astmatyka odgrywa poziom intensywności wykonywanych ćwiczeń.
Dużą intensywność można interpretować na różne sposoby – z jednej strony będą to dyscypliny typowo siłowe (np. crossfit, podnoszenie ciężarów), z drugiej sporty dynamiczne i wytrzymałościowe (np. biegi na krótkie dystanse, maratony, triathlon).
Jaki sport może uprawiać astmatyk?
Sportami rekomendowanymi w astmie są m.in. aerobik, szermierka, pływanie, nordic walking, tenis ziemny, ping-pong, gimnastyka, joga, gry zespołowe, kajakarstwo czy wioślarstwo. To dyscypliny, w których wysiłek fizycznych jest rozłożony w czasie. Oznacza to, że poziom zmęczenia nie jest jednostajny i długotrwały. Tym samym aktywność fizyczna nie stwarza ryzyka zaostrzenia zmian zapalnych w oskrzelach, co może doprowadzić do napadu duszności. Niemniej jednak specjaliści polecają, aby astmatycy zaaplikowali leki wziewne przed planowanym treningiem – wsparcie farmaceutykami dodatkowo obniża ryzyko występowania nagłego skurczu oskrzeli, co powoduje utratę drożności dróg oddechowych i upośledzenie prawidłowego przepływu powietrza).
Bibliografia:
- Honomichl MP. „Sport and asthma in children and adolescents,” Pediatrie pro praxi 2018, 19(2): 84-87.
- Ziętkowski Z., et al. „Ocena poziomu i rodzaju aktywności fizycznej pacjentów z astmą.” Alergoprofil 2013, 9(2): 26-31.
- https://www.zawszeokrokprzedastma.org/astma-a-sport/
- https://www.mp.pl/pacjent/astma/wszystkooastmie/cowartowiedziec/45691,astma-i-sport
