Aromaterapia za pomocą olejków eterycznych jest często rekomendowana w przeciwdziałaniu chorobom układu oddechowego. Czy problemy jak astma mogą zostać rozwiązane wskutek inhalacji? Jakie rodzaje olejków wykorzystać? Jakich korzyści należy oczekiwać?
Co jest istotą astmy?
Astma to choroba układu oddechowego związana z nadreaktywnością układu odpornościowego na działanie konkretnego czynnika, który jest traktowany przez organizm jako alergen. Kontakt np. z pyłkiem roślinnym, zwierzęcą sierścią, roztoczem kurzu domowego czy dymem tytoniowym wyzwala przesadną produkcję przeciwciał IgE. Efektem tego jest nadmierny stan zapalny, któremu towarzyszą:
- obrzęk dróg oddechowych
- skurcz i nadmierne napięcie mięśni oskrzeli
- wzmożona produkcja wydzieliny oddechowej
Reakcja alergiczna powoduje u chorego napad duszności, świszczący oddech, uciążliwy kaszel, ograniczenie wydolności i mocny ucisk w klatce piersiowej.
Olejki eteryczne a leczenie astmy – czy warto?
Olejkami eterycznymi określa się lotne substancje zapachowe pozyskiwane z roślin, przeważnie z owoców, liści, kłączy i kwiatów. Głównymi składnikami aktywnymi są związki terpenowe – oprócz nich występują m.in. aldehydy, estry, kwasy fenolowe, węglowodory, substancje azotowe i siarkowe, flawonoidy czy garbniki. Poziom ich zawartości w olejku jest ściśle uzależniony od warunków, w jakich rozwijała się roślina np. jakości gleby, nawozu, klimatu czy poziomu nawodnienia.
Bogata ilość komponentów determinuje dużą skuteczność terapeutyczną olejków eterycznych w chorobach oddechowych. Nie ma też przeciwwskazań, aby aromaterapia została wykorzystana przez astmatyków. Przede wszystkim warto zacząć od tego, że część olejków wykazuje właściwości antyzapalne. Przykładowe działanie prezentują karwakol (czarnuszka siewna) i tymol (tymianek), które niczym leki przeciwzapalne przyczyniają się do hamowania aktywności COX-2. Z kolei cyneol (np. piołun, rozmaryn) odpowiada za ograniczenie produkcji mediatorów stanu zapalnego (np. interleukin i PGE2). Związkowi przypisuje się także działanie mukolityczne, co może być pomocne w toalecie drzewa oskrzelowego i usuwania nadmiernie produkowanej wydzieliny oddechowej.
Warto też dodać, że wiele olejków eterycznych przejawia działanie antydrobnoustrojowe. Inhalacje dzięki neutralizacji chorobotwórczych mikroorganizmów, jak np. bakterie, grzyby czy wirusy, stanowią element profilaktyki wtórnych infekcji układu oddechowego. Choroby zakaźne niezwykle często stanowią następstwo astmy. Dodatkowym wsparciem jest fakt, że olejki eteryczne wzmacniają odporność.
Jakie olejki eteryczne można wykorzystać w astmie?
- Bazyliowy
- Bergamotkowy
- Cedrowy
- Cynamonowy
- Czarnuszkowy
- Eukaliptusowy
- Goździkowy
- Jodłowy
- Miętowy
- Oreganowy
- Pieprzowy
- Piołunowy
- Pomarańczowy
- Rozmarynowy
- Tymiankowy
- Szałwiowy
Czy olejki eteryczne mogą zastąpić leki na astmę?
Choć aromaterapia z wykorzystaniem olejków zapachowych jest wartościowym sposobem przeciwdziałania astmie, to pod żadnym pozorem nie należy jej traktować jako zamiennika dla leków. Preparaty antyastmatyczne w formie wziewów są podstawą kontrolowania choroby (glikokortykosteroidy, beta2-mimetyki LABA) i doraźnego zapobiegania napadom duszności (beta2-mimetyki SABA). Olejki eteryczne stanowią dobrą formę wsparcia farmakoterapii, co wynika nie tylko z jej skuteczności, ale i z bezpieczeństwa – związki lotne nie wchodzą w interakcje z lekami i tym samym nie stwarzają zagrożenia dla astmatyka. Ponadto olejki mogą być z powodzeniem zastosowane u dzieci, ciężarnych, matek karmiących piersią i seniorów.
Bibliografia:
- Najda A. „Roślinne substancje lotne – olejki eteryczne.” Episteme 2015, 2: 65-77.
- Zdrojewicz Z., Minczakowska K., Klepacki K. „Rola aromaterapii w medycynie.” Family Medicine & Primary Care Review 2014, 4: 387-391.
- Skalicka-Woźniak K., Stepulak A. „Aktywność biologiczna i farmakologiczna olejków eterycznych w leczeniu i profilaktyce chorób infekcyjnych.” Postepy Higieny i Medycyny Doświadczalnej 2013, 67: 1000-1007.
