Ataki astmy stanowią nie tylko spory dyskomfort dla alergika, ale nawet i zagrożenie życia. Jedną z najskuteczniejszych metod zmniejszenia szansy występowania napadu astmatycznego jest ograniczenie ryzyka kontaktu z drażniącym alergenem. Jakie czynniki zaostrzają astmę?
Astma – przyczyny i objawy
Astma jest chorobą o podłożu alergicznym, co oznacza, że jej przyczyną jest nadwrażliwość organizmu na kontakt z określonym czynnikiem (alergenem). Układ odpornościowy przeprowadza wówczas przesadną reakcję obronną, która polega na wzmożonym uwalnianiu przeciwciał IgE. Wynikiem tego jest wyzwolenie reakcji uczuleniowej, która obejmuje:
- wzrost napięcia mięśniówki
- wzmożenie produkcji wydzieliny oddechowej
- obrzęk błony śluzowej dróg oddechowych i ograniczenie ich drożności
Następujące zmiany powodują zaburzenie prawidłowego funkcjonowania systemu oddechowego. Objawy ataku astmatycznego to m.in. duszności, kaszel, zmniejszenie wydolności, szybsza męczliwość, zaburzenie regularnego oddechu, świszczący oddech, ból w obrębie klatki piersiowej. Ponadto astmie często towarzyszą inne objawy alergii np. katar sienny, łzawienie oczu czy stan zapalny spojówek i zatkane zatoki.
Jakie czynniki mogą zaostrzać astmę?
Lista alergenów wyzwalających astmę i tym samym zaostrzających stan chorego jest naprawdę długa. Tak naprawdę większość czynników może okazać się przyczyną spotęgowania choroby i pogorszenia aktualnej kondycji astmatyka. Do najczęściej wymienianych czynników zaostrzających zaliczamy:
- pyłki roślinne
- sierść zwierząt
- leki (np. aspiryna)
- składniki kosmetyków
- kurz i roztocze domowe
- duży stres i silne emocje
- niektóre produkty spożywcze (np. orzechy, owoce morza)
- zanieczyszczenia powietrza (np. pyły, substancje chemiczne)
Oprócz tego warto wspomnieć, że istnieje grupa czynników, które zwiększają ryzyko ataku astmatycznego, choć nie zaliczają się do grona alergenów. Mowa tu o intensywnej aktywności fizycznej, dymie tytoniowym i zimnym powietrzu. Ponadto trzeba zaznaczyć, że osoby otyłe i z nadwagą wykazują większe predyspozycje do występowania choroby astmatycznej m.in. z uwagi na zaburzenia równowagi hormonalnej.
Jak kontrolować astmę?
W niektórych przypadkach unikanie czynników zaostrzających astmę może okazać się niemożliwe. O ile niekiedy istnieje szansa na ich wyeliminowanie z codziennego życia (np. dieta bez alergenów spożywczych, brak zwierząt we własnym domu) bądź znaczne zmniejszenie szans na potencjalny kontakt (np. częste sprzątanie i wietrzenie pomieszczeń, unikanie wychodzenia na zewnątrz przy niskiej temperaturze lub przy okresie pylenia roślin), to jednak istnieją sytuacje gdy alergik nie ma na to wpływu (np. niespodziewana sytuacja będąca przyczyną stresu, poziom zanieczyszczenia powietrza w miejscu zamieszkania).
Skutecznym sposobem kontrolowania astmy i ograniczenie częstotliwości jej ataków jest możliwe dzięki lekom. Głównie mowa tu o glikokortykosteroidach i beta2-mimetykach podawanych drogą wziewną. To leki przyczyniające się do łagodzenia występujących zmian zapalnych i gwarantujących natychmiastowe rozszerzenie zwężonych dróg oddechowych, co pozwala przeciwdziałać występującym dusznościom. Ponadto astmatycy powinni skoncentrować się na niwelowaniu nadmiernie produkowanej wydzieliny oddechowej – stanowi ona przyczynę występowania wtórnych infekcji np. zmian zapalnych gardła. Dlatego też dobrym rozwiązaniem jest wykonywanie inhalacji zatok (np. gorąca woda, sól i olejek sosnowy) oraz stosowanie leków mukolitycznych (rozrzedzających wydzielinę).
Bibliografia:
- Beasley R., Semprini A., Mitchell EA. „Risk factors for asthma: is prevention possible?.” The Lancet 2015, 386(9998): 1075-1085.
- Toskala E., Kennedy D. „Asthma risk factors.” International forum of allergy & rhinology 2015, 5(1): 11-16.
