Farmakoterapia jest głównym sposobem kontrolowania astmy. Podstawowymi preparatami są leki wziewne, które aplikuje się przy użyciu inhalatora. Choć wziewne środki farmakologiczne są na ogół bezpieczne, to podobnie jak w przypadku innych leków należy zachować ostrożność w trakcie ich stosowania. Na co należy zwrócić szczególną uwagę podczas stosowania leków wziewnych?
Co sprawia, że leki wziewne są bezpieczne?
Przede wszystkim forma ich podania. Aplikacja leku przy pomocy inhalatora lub nebulizatora sprawia, że składniki aktywne zostają dostarczone bezpośrednio do układu oddechowego. Dzięki temu dawka preparatu może być o wiele mniejsza aniżeli w przypadku leków działających systemowo. Niska dawka leku oznacza ograniczenie ryzyka występowania działań niepożądanych. Ponadto oddziaływanie leków wziewnych wyłącznie drogi oddechowe pozwala ominąć układ pokarmowy, co sprawia, że preparaty nie obciążają wątroby.
Stosowanie leków wziewnych na astmę – na co należy uważać?
Główną kwestią, o której muszą pamiętać astmatycy, jest poprawność użycia inhalatora. Skuteczność działania leków wziewnych jest nierozerwalnie związana z prawidłową aplikacją – niewłaściwe podanie wziewu w momencie nagłego skurczu oskrzeli może sprawić, że atak duszności będzie śmiertelny. Stosowanie leków w formie inhalatorów ciśnieniowych (MDI) i proszkowych (DPI) wymaga od alergika koordynacji wdechu z zaaplikowaniem preparatu. W przeciwnym razie do organizmu zostanie dostarczona niepełna dawka, co nie przyniesie pożądanych rezultatów terapeutycznych np. natychmiastowego rozszerzenia dróg oddechowych i przywrócenia im prawidłowej drożności. Problem ten może zostać rozwiązany przez stosowanie nebulizatorów, które są znacznie łatwiejsze w obsłudze. Niemniej jednak większość aparatów do nebulizacji jest wykorzystywana do stacjonarnej terapii.
Bardzo ważną rzeczą jest przestrzeganie higieny. Ustnik inhalatorów i nebulizatorów powinien być regularnie myty i dezynfekowany po każdym użyciu. Co więcej, stosowanie wziewnych glikokortykosteroidów wymaga od pacjentów systematycznego mycia zębów i płukania jamy ustnej po wykonanym wziewie. Niestety leki z tej grupy zwiększają szansę występowania grzybicy jamy ustnej. To z kolei może doprowadzić do innych problemów np. zaburzenia prawidłowego wydzielania śliny czy pogorszenia kondycji mikrobioty jamy ustnej. Profilaktyka pozwoli uniknąć farmakoterapii lekami przeciwgrzybiczymi.
Największym niebezpieczeństwem wynikającym ze stosowania wziewnych preparatów antyastmatycznych jest możliwość występowania interakcji z innymi środkami farmakologicznymi. Lista leków jest bardzo długa, dlatego astmatycy muszą zachować dużą ostrożność w trakcie farmakoterapii innych chorób przewlekłych. Jednakowo beta2-mimetyki i glikokortykosteroidy wykazują interaktywność z rozmaitymi rodzajami środków farmakologicznych – najczęściej są to:
- część antykoagulantów
- leki przeciwnowotworowe
- środki przeciwbiegunkowe
- antagoniści receptorów beta1
- leki o działaniu hipotensyjnym
- beta-blokery (niekardioselektywne
- preparaty stosowane w leczeniu cukrzycy
- środki przeciwdepresyjne m.in. IMAO, SSRI czy TLPD
Skutki interakcji leków na astmę z innymi produktami leczniczymi są przeważnie niebezpieczne dla zdrowia pacjenta. Wśród nich należy wymienić m.in. hipokalemię, nasilenie działania przeciwzakrzepowego, osłabienie działania insuliny i wzrost poziomu cukru, wzmożenie akcji serca, zwiększenie ryzyka krwawienia z macicy czy pojawienie się obrzęku płuc.
Bibliografia:
- Balińska-Miskiewicz W. „Diagnostyka i leczenie astmy oskrzelowej u osób dorosłych.” Farmacja Polska 2009, 65(11): 793-803.
- Martyn Magdalena., Bachanek T. „Leczenie astmy oskrzelowej a stan jamy ustnej – przegląd piśmiennictwa.” Dental and Medical Problems 2006, 43(2): 269-276.
