Diagnozowanie astmy opiera się na obecności specyficznych objawów, takich jak kaszel czy duszności. Tymczasem astma oskrzelowa może wywoływać także niespecyficzne objawy, które niekiedy mogą utrudniać szybką i właściwą diagnozę. Jakie są niecharakterystyczne symptomy astmy oskrzelowej?
Astma oskrzelowa to najczęściej występująca choroba przewlekła dróg oddechowych. Obecnie na świecie choruje na nią około 300 mln ludzi. Jednocześnie szacuje się, że do 2025 roku zachoruje kolejne 100 mln osób. Jeszcze na początku XX wieku astma występowała niezwykle rzadko, a jej zachorowalność szacowano na poziomie 0,5% — dziś ten wskaźnik w Polsce wynosi już 10%. Dynamiczny wzrost gospodarczy i ekonomiczny w drugiej połowie XX wieku przyczynił się do stopniowego wzrostu występowania astmy oskrzelowej. Z kolei gwałtowny wzrost zachorowalności przypada na początek XXI wieku, osiągając rozmiar epidemii. Nieleczona lub leczona w nieodpowiedni sposób astma może istotnie pogorszyć jakość życia pacjentów. Równocześnie może być częstą przyczyną hospitalizacji, inwalidztwa, a nawet zgonów [1].
Skąd się bierze astma?
U podłoża astmy leży proces zapalny w obrębie dróg oddechowych. W jego wyniku dochodzi do skurczu mięśniówki oskrzeli, pogrubienia ścian dróg oddechowych i nadmiernego wydzielania śluzu. Astma oskrzelowa może mieć podłoże atopowe, związane z nadmierną produkcją immunoglobuliny IgE w organizmie — mówi się wówczas o astmie atopowej bądź alergicznej. Jednocześnie wyróżnia się także astmę nieatopową, niealergiczną, w której przebiegu jest prawidłowy poziom IgE. Ujawnia się ona częściej w wieku dorosłym i ma zazwyczaj cięższy przebieg.
Wśród czynników, które mogą wywołać objawy astmy wyróżnia się:
- infekcje wirusowe;
- zimne powietrze;
- wysiłek fizyczny;
- stres;
- alergeny;
- dym tytoniowy;
- zanieczyszczenie powietrza;
- niektóre leki, w tym beta-blokery (Metocard, Beto, Betaloc, Propranolol WZF) i niesteroidowe leki przeciwzapalne (Ibuprofen, Nurofen, Dexak, Naxii) [2].
Jakie są charakterystyczne objawy astmy?
Zgodnie z definicją astmy, jest ona przewlekłą chorobą dróg oddechowych, cechującą się następującymi objawami:
- świszczącym oddechem;
- dusznościami;
- kaszlem;
- obecnością zmiennej obturacji (zwężenia) dróg oddechowych.
- Niektóre definicje uwzględniają również nadreaktywność oskrzeli oraz proces zapalny [3].
Niespecyficzne objawy astmy
Rozpoznawanie astmy opiera się na obecności powyższych charakterystycznych objawów. Ich cechą charakterystyczną jest zmienność w czasie, występowanie po narażeniu na określone czynniki drażniące lub wysiłek fizyczny. Choć powyższe objawy astmy oskrzelowej są tymi najpowszechniejszymi, to istnieją także inne symptomy tej choroby, które są niespecyficzne i często utrudniają właściwą diagnozę.
Niecharakterystycznymi objawami astmy mogą być:
- zmiana koloru skóry, w tym bladość powłok skórnych, zasinienie warg;
- trudności w mówieniu;
- ucisk w klatce piersiowej oraz niemożność wykonania pełnego wydechu powietrza;
- przewlekłe zmęczenie i spadek wydolności fizycznej;
- problemy ze snem, mogące wynikać z zaostrzenia objawów astmy w nocy [4].
Bibliografia:
W. Balińska-Miśkiewicz, Diagnostyka i leczenie astmy oskrzelowej u osób dorosłych, Farm Pol, 2009,65(11):793-803.
A. J. Sybilski, Astma niekontrolowana, Alergoprofil 2021, 17(1):17-20.
R. Chazan, Rozpoznawanie i postępowanie w astmie w 2012 roku, Pneumonol. Alergol. Pol. 2012;80(5):375–382.
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/6424-asthma (dostęp z dnia 16.03.2022)